Europäischer Rechnungshof - European Court of Auditors
Auditors ontdekken zwakke punten in fraudebestrijding van EU
- Photo Info
- Download
Persbericht
Luxemburg, 15 december 2025
Auditors ontdekken zwakke punten in fraudebestrijding van EU
- Tussen 2022 en 2024 zijn er 27 000 meldingen van vermeende fraude gedaan bij de EU-organen die fraude bestrijden
- De samenwerking tussen het EOM en OLAF wordt bemoeilijkt door een inefficiënte uitwisseling van informatie
- Het toezicht door de Europese Commissie op terugbetalingen aan de EU-begroting schiet tekort
De strijd van de EU tegen fraude wordt belemmerd door tekortkomingen in de informatie-uitwisseling tussen de belangrijkste fraudebestrijdingsorganen. Dat blijkt uit een nieuw verslag van de Europese Rekenkamer (ERK). Dit heeft gevolgen voor het aantal en de tijdigheid van onderzoeken, het toezicht door de Europese Commissie en haar bredere rol bij de bescherming van de EU-begroting. Onderzoeken door het Europees Bureau voor fraudebestrijding (OLAF) en het Europees Openbaar Ministerie (EOM) hebben geleid tot de terugvordering van miljoenen euro’s van fraudeurs. De Europese Commissie heeft echter geen overzicht van in hoeverre het geld dat aan de EU-begroting verschuldigd is, daadwerkelijk wordt terugbetaald. Nu de fraudebestrijdingsstructuur van de EU wordt herzien, pleiten de auditors voor een nieuw systeem om de behandeling van meldingen van vermeende fraude en fraudeonderzoeken te vereenvoudigen.
Binnen de EU-fraudebestrijdingsarchitectuur worden vermoedens van fraude onderzocht door het EOM en is OLAF verantwoordelijk voor administratieve onderzoeken. Beide organen worden ondersteund door het EU-agentschap voor justitiële samenwerking in strafzaken (Eurojust) en het EU-agentschap voor samenwerking op het gebied van rechtshandhaving (Europol), alsook door nationale autoriteiten.
“Effectieve samenwerking tussen alle fraudebestrijdende partijen, van EU-onderzoekers tot nationale politiediensten en gerechtelijke autoriteiten, is van cruciaal belang om fraudeurs te ontmoedigen”, zegt Katarína Kaszasová, het ERK-lid dat de controle leidde. “De lopende herziening van de EU-fraudebestrijdingsarchitectuur is een uitstekende kans om systeemgebreken op het gebied van informatie-uitwisseling en toezicht te verhelpen.”
De auditors constateerden dat OLAF, het EOM, Eurojust en Europol duidelijk omschreven wettelijke mandaten hebben. Hun onafhankelijke taken vullen elkaar aan en kunnen doeltreffende bescherming bieden tegen fraude. Hoewel deze organen wederzijdse ondersteuning verstrekken wanneer daarom wordt verzocht, hebben zij elkaar de afgelopen jaren in maar weinig zaken daadwerkelijk bijgestaan.
De procedures voor de behandeling van vermoedens van fraude die de financiële belangen van de EU schaadt, zijn complex. Zo lopen de meldingsverplichtingen voor fraude uiteen waardoor fraudevermoedens aan zowel OLAF als het EOM worden gemeld. Dit vergroot de administratieve druk. Daarnaast biedt het systeem geen zekerheid dat alle meldingen bij het EOM terechtkomen, dat zou kunnen onderzoeken of er sprake is van criminele activiteit. De procedure voor de overdracht van vermoedens van OLAF aan het EOM is omslachtig. Bovendien kent de manier waarop het EOM informatie uitwisselt met OLAF beperkingen, waardoor er minder ruimte is voor verdere beschermende maatregelen.
Tussen 2022 en 2024 hebben OLAF en het EOM in totaal 27 000 meldingen van vermeende fraude ontvangen, waarvan een derde een onderzoek rechtvaardigde. Uit cijfers blijkt dat EU-organen drie keer meer fraudemeldingen doen bij OLAF dan bij het EOM. En voor veel lidstaten bestaat er een grote kloof tussen hun aandeel in de EU-begroting en het aantal gevallen van fraude dat zij melden. De auditors roepen de Commissie op om de redenen voor dit verschil te analyseren en de oorzaken van eventuele aanzienlijke onderrapportage te onderzoeken.
OLAF heeft naar aanleiding van zijn onderzoeken tijdens deze periode de aanbeveling gedaan dat 615 miljoen euro moest worden terugbetaald aan de EU-begroting. Eind 2024 was er al 23 miljoen euro terugbetaald. In dezelfde periode heeft het EOM voor een bedrag van 3 miljard euro aan vermogensbestanddelen bevroren. Naar aanleiding van de EOM-onderzoeken heeft de rechter in 2024 de nationale autoriteiten gelast 232 miljoen euro aan opbrengsten uit criminele activiteiten terug te vorderen. De Commissie beschikt echter niet over een mechanisme om te controleren of de door de rechter opgedragen terugvorderingen daadwerkelijk hebben plaatsgevonden en of het volledige aan de EU-begroting verschuldigde bedrag is teruggevorderd. De auditors benadrukken daarom dat de Commissie haar toezicht op de follow-up van fraudeonderzoeken moet verbeteren.
Achtergrond
De EU en haar lidstaten hebben de plicht om fraude te bestrijden die de financiële belangen van de Unie schaadt. Dit omvat alle inkomsten, uitgaven en activa van de EU. OLAF (gevestigd in Brussel) en Eurojust en Europol (beide in Den Haag) zijn al meer dan twintig jaar actief. Het EOM, dat zijn hoofdkantoor in Luxemburg en operationele kantoren in alle EOM-lidstaten heeft, is in 2021 met zijn activiteiten begonnen. Nationale autoriteiten zijn verplicht om vermeende fraude te melden aan het EOM. EU-organen moeten echter zowel aan het EOM als aan OLAF rapporteren, terwijl andere instanties aan één of beide melding kunnen doen. De resultaten van de onderzoeken van het EOM en OLAF zijn niet vergelijkbaar, aangezien EOM-zaken niet alleen betrekking hebben op de EU-begroting, maar ook op nationale begrotingen en andere getroffen partijen. De Commissie is uiteindelijk verantwoordelijk voor de uitvoering van de EU-begroting en moet ervoor zorgen dat alle verschuldigde bedragen snel worden teruggevorderd door nationale of EU-autoriteiten. In juli 2025 is de Commissie begonnen met de herziening van de fraudebestrijdingsarchitectuur van de EU door een witboek te publiceren. De fraudebestrijdingsarchitectuur van de EU is het geheel van beleidsmaatregelen, instellingen, organen en mechanismen die zijn opgezet om de financiële belangen van de EU te beschermen door fraude en andere illegale activiteiten die de EU-begroting kunnen schaden, te voorkomen, op te sporen en te bestrijden.
Speciaal verslag 26/2025, “EU-organen die fraude bestrijden — Duidelijke mandaten, maar uitwisseling van informatie en toezicht door de Commissie blijven ontoereikend”, is beschikbaar op de website van de ERK, samen met een één pagina lang overzicht van de belangrijkste feiten en bevindingen. Begin 2026 publiceert de ERK een speciaal verslag over de bestrijding van fraude in verband met het coronaherstelfonds (RRF) van de EU.
Perscontact
Persdienst van de ERK: press@eca.europa.eu
Damijan Fišer: (+352) 621 552 224