Europäischer Rechnungshof - European Court of Auditors
De EU slaagt er nog niet in om aanvullende pensioenen te verhogen om een toereikend pensioeninkomen te garanderen
- Photo Info
- Download
Persbericht
Luxemburg, 21 mei 2025
De EU slaagt er nog niet in om aanvullende pensioenen te verhogen om een toereikend pensioeninkomen te garanderen
- De EU-markt voor aanvullende pensioenen bedient bijna 50 miljoen mensen, geconcentreerd in slechts enkele landen
- Gebrek aan transparantie over de kosten en opbrengsten van de regelingen
- Pan-Europese pensioenen nog steeds geen haalbare pensioenspaaroptie
De Europese Rekenkamer (ERK) meldt in een nieuw verslag dat de EU, gezien haar bevoegdheden, niet doeltreffend heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van aanvullende pensioenen. Dergelijke pensioenen vormen een aanvulling op de staatspensioenen en waarborgen een toereikend pensioeninkomen voor EU-burgers. Tegen de achtergrond van de vergrijzing in de EU zijn de Europese Commissie en de Europese Autoriteit voor verzekeringen en bedrijfspensioenen (Eiopa) er niet in geslaagd de rol van bedrijfspensioenen in de EU-landen te versterken of het pan-Europese persoonlijk pensioenproduct (PEPP) van de grond te krijgen. Dit verslag komt op een moment waarop de Commissie — in het kader van haar plannen voor de spaar- en investeringsunie — voornemens is de wettelijke kaders voor bedrijfspensioenfondsen en het PEPP te herzien om deze doeltreffender en aantrekkelijker te maken.
Pensioenregelingen spelen een belangrijke rol bij de sociale bescherming van burgers en de versterking van de kapitaalmarkten van de EU. Hoewel de EU-landen zelf verantwoordelijk zijn voor de pensioenen, heeft de EU regelgevende bevoegdheden op het gebied van grensoverschrijdende mobiliteit, consumentenbescherming en de interne markt. Voor veel EU-landen is het problematisch om binnen de nationale pensioenstelsels de pensioenen op peil te houden. Daarom heeft de EU basisregels voor bedrijfspensioenfondsen vastgesteld en de basis gelegd voor een EU-breed persoonlijk pensioen.
“In de economieën van de EU die met demografische en budgettaire uitdagingen worden geconfronteerd, zouden aanvullende pensioenen steeds belangrijker moeten worden”, stelt Mihails Kozlovs, het ERK-lid dat verantwoordelijk is voor het verslag. “Helaas hebben noch de door werkgevers gefinancierde pensioenen, noch het EU-brede persoonlijke pensioen aan de verwachtingen voldaan, met name wat betreft de grensoverschrijdende werking. Er moeten extra maatregelen worden genomen om deze te versterken.”
Ondanks verschillende initiatieven van de Commissie spelen grensoverschrijdende bedrijfspensioenen en pan-Europese pensioenproducten momenteel geen belangrijke rol op de EU-markt voor aanvullende pensioenen. Instellingen voor bedrijfspensioenvoorziening beheren naar schatting ongeveer 2,8 biljoen euro aan activa en bedienen ongeveer 47 miljoen werknemers en gepensioneerden. Hun grensoverschrijdende activiteiten blijven echter geconcentreerd in een klein aantal landen waar de door werkgevers gefinancierde pensioenen al van oudsher bestaan. Dit is grotendeels te wijten aan factoren die buiten de bevoegdheden van de EU vallen. De auditors wijzen er echter ook op dat de EU extra eisen heeft opgelegd aan grensoverschrijdende fondsen, waardoor deze nog verder worden benadeeld.
Het pan-Europese pensioenproduct is sinds maart 2022 van kracht en moet werknemers die voor hun pensioen sparen een alternatief bieden in de vorm van een meeneembaar grensoverschrijdend product. Een gebrek aan fiscale stimulansen en een wettelijk plafond van 1 % voor kosten en vergoedingen hebben het pan-Europese pensioenproduct echter minder aantrekkelijk gemaakt. In 2025 is er slechts één PEPP op de markt. Er wordt tot dusver bijzonder weinig gebruik van gemaakt, met minder dan 5 000 spaarders en nog geen 12 miljoen euro aan activa onder beheer.
Toegang tot uitgebreide pensioeninformatie is van essentieel belang voor burgers die de pensioengerechtigde leeftijd naderen. De plannen van de EU om de transparantie in het kader van de kapitaalmarktenunie te verbeteren, hebben echter weinig vruchten afgeworpen. Er ontbreekt nog steeds een overzicht van staatspensioenen, bedrijfspensioenen en persoonlijke pensioenen. Een dergelijk overzicht zou mensen inzicht geven in hun totale toekomstige pensioeninkomen. Eiopa heeft weliswaar maatregelen genomen om de informatie over bedrijfspensioenregelingen te verbeteren, maar voor deelnemers en begunstigden is er geen volledige transparantie over de prestaties van de onderliggende fondsen, waaronder de kosten voor werknemers en het rendement voor gepensioneerden. Dit is van cruciaal belang omdat sommige pensioenen afhankelijk zijn van beleggingsresultaten. Daarom moet er ook doeltreffend toezicht worden gehouden op bedrijfspensioenfondsen. Ondanks haar inspanningen was Eiopa echter niet in staat om consistent toezicht in de hele EU te waarborgen. Dit is te wijten aan de geringe gebruikmaking van haar initiatieven door de nationale autoriteiten en het kader voor minimale harmonisatie waarbinnen Eiopa actief is.
Achtergrond
In de EU zijn pensioenstelsels in het algemeen georganiseerd rond drie pijlers. De eerste pijler bestaat uit wettelijke en staatspensioenen, aangevuld met inkomensgerelateerde bedrijfspensioenen als tweede pijler en andere persoonlijke pensioenen als derde pijler. Bedrijfspensioenen zijn pensioenspaarplannen die werkgevers voor hun werknemers hebben opgezet. Er zijn twee basistypen: toegezegd-pensioenregelingen en toegezegde-bijdrageregelingen. Het economische belang van niet-staatspensioenproducten voor het beheer van de langetermijn- en pensioenspaartegoeden van werknemers varieert aanzienlijk tussen de EU-landen. In sommige lidstaten vormen bedrijfspensioenen doorgaans een groter deel van het pensioeninkomen dan staatspensioenen. De bedrijfspensioensector is geconcentreerd in een klein aantal EU-landen en bestaat in sommige landen helemaal niet. In Denemarken en Nederland bijvoorbeeld overschrijden de activa onder beheer van instellingen voor bedrijfspensioenvoorziening of andere persoonlijke bedrijfspensioenen het nationale bruto binnenlands product.
Speciaal verslag 14/2025: “Ontwikkeling van aanvullende pensioenen in de EU — EU-maatregelen zijn niet doeltreffend in het versterken van bedrijfspensioenen en het neerzetten van een pan-Europees persoonlijk pensioenproduct” is beschikbaar op de website van de ERK.
Perscontact
Persdienst van de ERK: press@eca.europa.eu
Damijan Fišer — M: (+352) 621 552 224